Opublikowany w Psychology Today http://www.psychologytoday.com
http://www.psychologytoday.com/blog/rewire-your-brain-love/201005/your-baby-shouldnt-read
Twoje dziecko NIE POWINNO czytać
Marsha Lucas, Ph.D.
May 27 2010 - 7:39am
Najczęstszym, podstawowym powodem przybycia na moją psychoterapię są problemy w związkach -- potyczki małżeńskie, nieudane randki, kiepskie związki z rodziną i/lub współpracownikami - a także, często niedziałający związek z samym sobą. Wiele z tego objawia się depresją i niepokojem.
Można być spokojnym o to, iż wszyscy Ci pacjenci potrafią czytać bardzo, bardzo dobrze. Pracuję w Waszyngtonie, niedaleko Białego Domu i żaden z moich pacjentów nie przychodzi po to, aby wspomóc rozwój intelektualny; większość z nich ma wyższe wykształcenie i osiąga wyjątkowe sukcesy w swoich zawodach.
To coś innego w życiu, od czego uciekają -- kochania i bycia kochanym, utrzymywania równowagi w życiu, radzenia sobie z emocjami, życia życiem głębokim i znaczącym. Prawie bez wyjątku, ich wczesne doświadczenia z rodzicami -- ich przywiązanie -- stanowią podłoże tego, dlaczego się tutaj znaleźli.
Co ma to wspólnego z dziećmi i czytaniem oraz z tymi straszliwymi reklamami, aby nauczyć Twoje dziecko czytać?
Przede wszystkim: Podstawowym zadaniem wczesnego dzieciństwa nie jest nauka czytania, wybijanie się przed szkołą, wywieranie wrażenia na sąsiadach czy dawanie powodu do przechwalania się. Zachęcanie dzieci, aby wychodziły poza ich prawdziwe rozwojowe potrzeby zostawia ich z ciężkim bagażem, z którym będą musiały się borykać w późniejszym czasie.
Najważniejszym zadaniem wczesnego dzieciństwa jest doświadczanie zdrowego, pewnego przywiązania, w którym opiekunowie dziecka są zestrojeni ze stanem ducha dziecka i reagują nań odpowiednio.
Powtórzę to znowu. To, czego dzieci potrzebują od samego początku to rodzic, który je rozumie, taki, który zwraca uwagę na to, co się w nich dzieje i taki, który reaguje na nich w sposób adekwatny do tego, co czują.
Zdrowe, bezpieczne, zestrojone przywiązanie daje dzieciom o wiele więcej głębszych korzyści w życiu niż to czy nauczą się wcześnie czytać (a wczesna nauka czytania właściwie nie daje im żadnych korzyści - do czego przejdę w drugiej części poniżej.)
Badania nad przywiązaniem pokazują liczne korzyści, które trwają całe życie włączając w to między innymi:
1. Zdolność do utrzymywania uwagi.
2. Lepsze radzenie sobie z fizycznymi reakcjami na emocje - prowadzące do lepszej odporności i mniejszej ilości chorób powodowanych stresem.
3. Mniejszy niepokój.
4. Lepsze relacje z rówieśnikami w dzieciństwie oraz zdrowsze związki w wieku dorosłym.
5. Mniejsze problemy z zachowaniem.
6. Zwiększona zdolność do empatii.
7. Większa zdolność do radzenia sobie z samopoczuciem (na przykład, wyciszanie się po emocjach lub nie poddawanie się frustracji).
8. Zwiększona zdolność w wyrażaniu emocji w zdrowy sposób.
9. Większa pewność siebie i szacunek (nie jest to uzależnione tylko od wyników i stopni, ale raczej od poczucia zdrowej przynależności i własnej wartości).
10. Znajdowanie lepszego wyjścia z konfliktów.
11. Zwiększony wgląd w siebie i innych.
12. Lepsza zdolność przekształcania strachu, pozwalanie sobie na zgłębianie oraz przyjmowanie dojrzałych wyzwań.
Rodzic (lub sprzedawca programu wideo) mogą powiedzieć, «cóż, pozwalanie, aby niemowlę lub starsze dziecko oglądało edukacyjne wideo po to, aby mogło wcześniej zacząć czytać, nie przeszkodzi zdrowemu przywiązaniu».
Szczerze mówiąc, może. Jako psycholog/neuropsycholog z praktyką w psychoterapii i przeprowadzaniem pomiarów poznawczych przez prawie dwadzieścia lat, jak również badaniem powiązań między mózgiem a zachowaniem u niemowląt jak i u dorosłych -- wierzę, iż wykorzystywanie telewizji do «nauczania» dzieci jest wielkim błędem, za które przyjdzie nam zapłacić.
(Uważam tutaj, iż czytanie z dzieckiem jest solidną, pomocną i cudowną rzeczą, którą można robić. Wyraźne nauczanie czytania, szczególnie przez wideo, to jest to, czemu się tu sprzeciwiam.)
Chciałabym, aby rodzice, którzy czują, że dają swojemu dziecku «dar» wczesnego czytania z DVD rozważyli następujące pytania:
Jakie jest przesłanie, kiedy (poprzez proponowanie swojemu dziecku hipnotyzującego «edukacyjnego» wideo, a także pokazywanie, jaką przyjemność sprawiają rodzicom jego osiągnięcia) podkreśla się wartość uczenia czytania szczególnie wcześnie, ponad czas spędzony z rodzeństwem, rodzicami albo przyjaciółmi?
Czego uczy się Twoje dziecko z rozwijania nawyku spędzania czasu przed «wartościowym» i «zajmującym» wideo raczej niż z kimś, kto je kocha?
Co przekazujesz swojemu dziecku, kiedy sadzasz je przed telewizorem zamiast pokazać mu, że doceniasz wspólnie spędzony czas i chcesz go spędzać z nim.
W czym pomaga to dziecku gdy widzi, że ekran jest jego nauczycielem a nie prawdziwa osoba -- co robią, jeśli mają rozwiązać problem a nie mają wczesnego, powtarzającego się doświadczenia proszenia dorosłego o pomoc?
Co mówi to dziecku o wartości, jaką ma uczenie się, jeśli nie spędzasz tego czasu sam/a by uczyć się z nim? (W reklamie programu «Twoje dziecko może czytać» prowadzący pyta podekscytowanego rodzica, jednego z trzech wcześnie czytających dzieci, «A czy musiałaś coś robić?» Matka odpowiada z radością, «Nie musiałam nic robić»!
Rozumiem, że rodzice są przepracowani, zestresowani i czasami mają potrzebę wykorzystać telewizję, jako opiekunkę. Może sami nie maja innych pomysłów na zajmowanie się sobą poza oglądaniem telewizji (lub innych rzeczy). Może sami mają pozostałości po swoim dzieciństwie o tym jak byli albo nieprzywiązani do rodziców w sposób, który nie pozwalał na wymienione powyżej korzyści. (Stali czytelnicy tego bloga wiedzą, że nie jest za późno dla takich rodziców, aby przełączyli swoje mózgi w taki sposób, aby uzyskać korzyści dla siebie -- a dla tych, co są nowi tutaj, mam nadzieję, że znajdziecie czas, aby spojrzeć na moje inne artykuły, żeby dowiedzieć się więcej.)
Następna rzecz: Wczesne czytanie nie przyczynia się do osiągania sukcesów w szkole a istnieją dowody na to, iż może być nawet szkodliwe.
Spójrzmy na kilka punktów w tej kwestii - lecz zwróćcie uwagę na to, iż ta lista to tylko kilka powodów, dlaczego wczesne czytanie to marne korzyści dla Twojego dziecka.
Louise Bates Ames, PhD, supergwiazda w rozwoju dziecka oraz kierowniczka badań w światowej sławy Instytucie Rozwoju Dziecka Gesell, stwierdziła, że «opóźnienie w nauczaniu czytania byłby środkiem zaradczym na uniknięcie prawie całkowitej porażki w czytaniu». Przeskoczenie potrzebnych umiejętności poznawczo rozwojowych -- i zadawanie zadań młodemu umysłowi, na które nie jest jeszcze naprawdę gotowy -- to proszenie się o kłopoty z uczeniem.
Mózgi młodych dzieci nie są jeszcze rozwinięte na tyle, aby czytać bez ponoszenia kosztów w zakresie organizacji i połączeń. Obszary zaangażowane w język i czytanie nie są w pełni dostępne -- i nie są połączone -- do wieku siedmiu czy ośmiu lat. Jeśli uczymy dzieci, aby robiły zadania, do których ich mózgi nie są na tyle rozwinięte, aby robić je przez «normalne» (i najbardziej efektywne) drogi, mózg zatnie się na jednej, mniej efektywnej drodze, aby ukończyć zadania -- co stworzy dziwne inne połączenia -- i może prowadzić do późniejszych problemów z uczeniem, włączając w to deficyty w przetwarzaniu wizualnym.
Opis rozwoju mózgu, na którym bazuje program «Twoje dziecko może czytać» jest błędny oraz myli przyswajanie języka z czytaniem. Utrzymują, iż: «Mózg dziecka rozwija się dzięki stymulacji i rozwija w niesamowitym tempie, prawie 90% w ciągu pierwszych pięciu lat życia! Najlepszy i najłatwiejszy czas, aby nauczyć się języka jest w czasie niemowlęctwa i dziecięctwa, kiedy mózg tworzy tysiące synaps w każdej sekundzie -- pozwalając dziecku nauczyć się zarówno słowo pisane jak i mówione jednocześnie, z o wiele większą łatwością...» Pojawia się tutaj wielki i niepoparty przeskok od przyswajania języka - który jest z pewnością ważnym zadaniem rozwojowym, potrzebnym do połączenia czyjegoś świata zewnętrznego - i czytania, które jest bardzo różnym neurologicznie i poznawczo zadaniem, i które nie jest właściwe dla rozwoju niemowlęcia czy małego dziecka.
Czy naprawdę można coś zyskać na wczesnym nauczaniu? Istnieje klasyczne badanie bliźniąt, przeprowadzone przez innego pioniera w rozwoju dziecięcym, Arnolda Gesell`a. Przyglądał się parze bliźniąt, które jeszcze nie potrafiły wspiąć się po schodach. Dla badania, jeden z bliźniąt otrzymał codzienne zadanie i zachętę do wspinania się po schodach, a drugi nie. Po sześciu tygodniach praktyki, «trenowany» bliźniak był w stanie wspiąć się po schodach a drugi «nietrenowany» nie. Jednakże, w ciągu tygodnia od otrzymania zachęty, aby wspinać się po schodach, niewyćwiczony bliźniak kompletnie nadgonił rodzeństwo w tej umiejętności.
Cały pogląd, iż wczesne nauczanie czytania daje dzieciom -- lub naszemu systemowi edukacji, czy naszej ekonomii -- «korzyść» nie jest poparte doświadczalnymi dowodami. Patrząc na Stany Zjednoczone i Wielką Brytanię, widać trend wczesnego czytania i coraz mniej udane systemy edukacji. Z drugiej strony, większość dzieci w Finlandii zaczyna naukę czytania w wieku siedmiu lat -- dwa lata później niż dzieci w USA (i jeszcze później niż sugerowany wiek z programu ‘Twoje dziecko może czytać’). Wynik? Fińscy uczniowie nie tylko nadganiają tych, co zaczęli wcześniej, ale przerastają Stany Zjednoczone, inne kraje europejskie i również azjatyckie, osiągając najwyższe wyniki na świecie w czytaniu, naukach ścisłych i matematyce. Finowie również uczęszczają do przedszkola, ale nie jest ono «akademickie» z założenia -- kładzie nacisk na rozwój społeczny i zajęcia poznawcze.
Jeśli chcesz, aby Twoje dziecko zaprogramowało się na sukces w życiu -- jakkolwiek to mierząc czy przez akademickie osiągnięcia i karierę, czy przez prowadzenie sensownego życia, czy udzielanie się na forum światowym, lub przez bycie dorosłym, który tworzy kochające, zdrowe związki z innymi -- podaruj mu zdrowe przywiązanie. Pokaż dziecku, że to, kim jest znaczy dla Ciebie więcej niż to jak dobrze radzi sobie w szkole. Podaruj mu swój czas i uwagę.
I równie ważne, zrozum jak Twoje własne nawyki i nastawienie może stać na przeszkodzie w tworzeniu głębszych i bardziej znaczących kontaktów z innymi (włączają w to Twoje dziecko). Zobacz także, w jaki sposób sam mierzysz swój sukces, który może nie być wyjątkowo satysfakcjonujący -- a który nieumyślnie przekazujesz swojemu dziecku. Daniel Siegel mówi: ‘To, jakie znaczenie przypisujesz swoim doświadczeniom z dzieciństwa ma głębokie znaczenie na to jak wychowujesz swoje dzieci’.
Podsumowanie: Jeśli chcesz przekazać dzieciom korzyści w życiu, dostrój się do nich.
